नमस्कार
आज आपण जाणून घेणार आहोत शून्याचा शोध लावणारा प्राचीन गणिती ‘ब्रह्मगुप्त’यांच्या विषयी.
पंजाब मधील मुलतान जवळील भिल्लमाला नगरात जन्मलेले, चप घराण्यातील व्याघ्रमुख या राजाश्रया खालील जिश्णू या विद्वानाचा पुत्र ब्रह्मगुप्त. वयाच्या तीसाव्या वर्षी ६२८ च्या सुमारास त्यांनी “ब्रह्मस्फुट” सिद्धांत म्हणून एक प्रबंध लिहिला होता. ब्रह्म स्फूट सिद्धांत या प्रबंधात ब्रह्मगुप्ताने बीजगणित, भूमिती,आणि खगोलविज्ञान या विषयाबद्दल चे संशोधन प्रबंध समाविष्ट केलेले आहेत.प्राचीन भारत सर्वतोपरी समृद्ध होता, ज्ञानसमृद्ध होताच होता. म्हणून गणिती संख्या सहज मांडता येईल अशी दशमान पद्धती निर्माण करणारी गणितातील शून्याची देणगी भारतालाच नव्हे तर या जगाला दिलेली आहे.
या शून्याचा शोध लावला प्राचीन भारतीय गणितज्ञ
‘ ब्रह्मगुप्त’यांनी.
प्राचीन भारतीय शास्त्रज्ञ आणि संशोधक
प्रा.भालबा केळकर
संकलन- डॉ.बी.व्ही.लिंबाळकर
