डॉ. असिमा चॅटर्जी

23 सप्टेंबर 1917.
22 नोव्हेंबर 2006.

असिमा चॅटर्जी विज्ञानात डॉक्टरेट मिळवणाऱ्या पहिल्या भारतीय महिला होत्या. त्यांचे डॉक्टरेट संशोधन वनस्पती उत्पादनांच्या रसायनशास्त्रावर आणि कृत्रिम सेंद्रिय रसायनशास्त्रावर केंद्रित होते.

1954 मध्ये तिची विज्ञान विभागात रीडर म्हणून नियुक्ती झाली.

भारतातील अनेक शास्त्रज्ञांनी विज्ञान जगतात आपला झेंडा फडकावला आहे आणि आपल्या शोधांद्वारे पृथ्वीच्या विकासात योगदान दिले आहे. या क्षेत्रात नेहमीच पुरुषांचे वर्चस्व राहिले आहे, कारण भारतात 20 व्या शतकापर्यंत महिलांना घरातच कोंडून ठेवले जात होते, परंतु त्यानंतरही अनेक महिलांनी हे सामाजिक बंधने तोडून विज्ञानाच्या जगात वेगळे स्थान मिळवले. त्यापैकी एक डॉ. असिमा चॅटर्जी होत्या. एक यशस्वी ऑरगॅनिक केमिस्ट असण्यासोबतच, भारतातील डॉक्टरेट ऑफ सायन्सची पदवी मिळवणाऱ्या त्या पहिल्या महिला देखील आहेत.

असिमा चॅटर्जी यांचा जन्म 23 सप्टेंबर 1917 रोजी बंगालमध्ये झाला. त्यांचे वडील इंद्र नारायण मुखर्जी हे डॉक्टर होते आणि आई कमला देवी. हे एक मध्यमवर्गीय कुटुंब होते, ज्यामध्ये त्यांना शिक्षण क्षेत्रात जाण्यासाठी प्रोत्साहन मिळाले. त्यांच्या वडिलांना वनस्पतिशास्त्रात खूप रस होता आणि चॅटर्जी यांना त्यांच्या आवडीचा वाटा होता.

त्यानंतर असिमाने स्कॉटिश चर्च कॉलेजमधून रसायनशास्त्रात पदवीचे शिक्षण पूर्ण केले. त्यानंतर असिमा चॅटर्जी यांनी राजाबाजार सायन्स कॉलेज कॅम्पसमधून सेंद्रिय रसायनशास्त्रात पदव्युत्तर पदवी आणि 1944 मध्ये डॉक्टरेट पदवी प्राप्त केली. त्यांचे डॉक्टरेट संशोधन वनस्पती उत्पादनांच्या रसायनशास्त्रावर आणि कृत्रिम सेंद्रिय रसायनशास्त्रावर केंद्रित होते.

2006 मध्ये वयाच्या 90 व्या वर्षी तिने हे जग सोडले.

संकलन – डॉक्टर बाहुबली लिंबाळकर.